Podatek odroczony to temat, który spędza sen z powiek niejednemu księgowemu.
Szczególnie dla nowicjuszy, może się on wydawać wiedzą tajemną, nie do zdobycia.
A prawda jest taka, że jeśli zaczniemy omawianie tego tematu od podstaw, i będziemy budować wiedzę krok po kroku, to przestanie on być czarną magią.
Zapraszam dzisiaj do artykułu, w którym odczaruję dla Ciebie pojęcia takie jak aktywa z tytułu podatku odroczonego czy rezerwy, oraz sposób ich kalkulacji i prezentacji w sprawozdaniu finansowym.
Ale zacznijmy od podstaw, czyli…
Czym jest podatek odroczony?
Podatek odroczony, to jak sama nazwa wskazuje podatek, który powstanie do zapłaty lub do zwrotu w przyszłych okresach rozliczeniowych.
Odzwierciedla on przyszłe skutki podatkowe operacji gospodarczych, ujętych w księgach rachunkowych. Polega na ustalaniu przyszłych zmniejszeń i zwiększeń dochodu do opodatkowania, w wyniku realizacji składników aktywów lub spłacenia (rozliczenia) składników pasywów.
Do wykalkulowania podatku odroczonego stosuje się tzw. podejście bilansowe. Polega ono na zestawieniu wartości bilansowej (księgowej) i podatkowej składników aktywów oraz pasywów, a następnie na wyprowadzeniu występujących między nimi różnic przejściowych.
W rezultacie takiego porównania w księgach rachunkowych i bilansie wykazuje się zarówno aktywa (spodziewane potrącenia), jak i rezerwy (przyszłe zobowiązania) z tytułu odroczonego podatku.
Brzmi skomplikowanie? Daj mi chwilę, a rozbiorę powyższe skomplikowane wyjaśnienie na czynniki pierwsze. Ale zanim do tego przejdę najpierw powiedzmy sobie o tym kto musi się przejmować kalkulacją podatku odroczonego.
Kogo dotyczy podatek odroczony?
Obowiązek ustalania odroczonego podatku dotyczy wyłącznie jednostek będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, tj.spółek kapitałowych, spółek komandytowych, spółek komandyto-akcyjnych oraz spółek jawnych, o których mowa w art.1 ust.3 pkt1 a PDOP.
Zasady ustalania odroczonego podatku dochodowego regulują przepisy art. 37 ustawy o rachunkowości, a uszczegóławia je Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy” (KSR nr 2).
Ust. 10 art. 37 UoR mówi o tych jednostkach, które nie muszą ustalać aktywów i rezerw z tytułu podatku odroczonego:
Jednostki, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
- 25 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
- 51 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
- 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty
– mogą odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Ważne: Ww. przepisu ust. 10 nie stosuje się do jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 tj. np. emitentów papierów wartościowych czy krajowych instytucji płatniczych.
Decyzja o odstąpieniu od ustalania podatku odroczonego jest podejmowana przez kierownika jednostki i powinna zostać ujęta w polityce rachunkowości.
Jak ustalamy podatek odroczony?
Podatek odroczony ustalany jest poprzez porównanie różnic przejściowych pomiędzy bilansową a podatkową wartością aktywów i pasywów.
Osobno ustalane są aktywa z tytułu podatku odroczonego a osobno rezerwy z tytułu podatku odroczonego.
Czym są aktywa z tytułu podatku odroczonego?
Aktywa z tytułu podatku odroczonego powstają w sytuacji gdy w przyszłości pojawi się kwota podatku dochodowego do odliczenia. Ma to miejsce w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględnieniu zasady ostrożności.
Jakie to są sytuacje?
- Gdy wartość bilansowa aktywa jest niższa niż wartość podatkowa aktywa.
- WBA< WPA
- Lub gdy wartość bilansowa pasywa jest większa niż wartość podatkowa pasywa.
- WBP> WPP
Przykład aktywa z tytułu podatku odroczonego
Wyobraź sobie, że spółka “Timex”, czynny podatnik VAT zakupiła jakiś czas temu maszynę do produkcji.
Na dzień bilansowy wartość księgowa maszyny wynosi 180 000 zł, natomiast wartość podatkowa maszyny 200 000 zł. To oznacza, że amortyzacja bilansowa maszyny jest wyższa niż amortyzacja podatkowa.
WBA = 180 000 zł
WPA = 200 000 zł
Mamy więc sytuację gdy WBA < WPA (WB maszyny 180 000 zł , WP maszyny 200 000 zł).
Występuje tutaj aktywo z tytułu podatku odroczonego.
W jakiej wysokości je wykażemy?
Zakładając, że stawka podatku dochodowego stosowana przez spółkę to 19%, w bilansie oraz RZIS zostanie wykazana pozycja 19% x 20 000 zł = 3 800 zł.
Ujęcie w księgach aktywa z tytułu podatku odroczonego
Aktywa z tytułu podatku odroczonego księgowane są na koncie o tej samej nazwie, oraz na koncie dotyczącym podatku dochodowego.
Prezentacja w bilansie
W bilansie aktywa i rezerwy z tytułu podatku odroczonego wykazywane są oddzielnie.
Aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazane zostanie w bilansie po stronie aktywów w pozycji: A.V.1 “Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”.
Prezentacja w RZiS
W RZiS z kolei podatek odroczony wykazywany jest w jednej pozycji jako różnica pomiędzy aktywami i rezerwami z tytułu podatku odroczonego.
Podsumowanie
Jak widzisz temat podatku odroczonego to temat rzeka. W tym artykule przybliżyłam Ci podstawy kalkulacji podatku odroczonego i wyjaśniłam kiedy powstają aktywa z tytułu tego podatku.
W kolejnym artykule postaram się przybliżyć pojęcie rezerw na podatek odroczony oraz sytuacji kiedy nie mamy w ogóle do czynienia z podatkiem odroczonym ze względu na tzw. różnice trwałe.
Jeśli szukasz kompleksowego omówienia na wielu praktycznych przykładach zasad kalkulacji podatku odroczonego, to zapraszam Cię do szkolenia przygotowanego przez Patrycję Mikułę, doradcę podatkowego. To w nim właśnie Patrycja przedstawia konkretne sytuacje, w których powstaje aktywo bądź rezerwa z tytułu podatku odroczonego.
