Dzisiaj zapraszam Cię do wpisu o estońskim CIT, choć przepisy z nim związane weszły w życie już jakiś czas temu, wiele kwestii związanych z ewidencją i rozliczaniem podatku na estońskim CIT pozostaje niejasnym.

Jednym z obszarów kontrowersyjnych są ukryte zyski i to, co właściwe należy w praktyce rozumieć pod tym pojęciem.

Dzisiaj zapraszam Cię do wpisu na bloga właśnie o ukrytych zyskach przygotowanego wspólnie z Anią Małecką, wieloletnim praktykiem rachunkowości.

Zasady opodatkowania w estońskim CIT, czyli zacznijmy od początku

Podstawową zasadą opodatkowania w estońskim CIT jest dystrybucja zysku. Może ona przybrać postać dywidendy (ale umówmy się, ten przypadek wątpliwości nie budzi) lub innych świadczeń dokonywanych na rzecz wspólników/udziałowców/akcjonariuszy lub podmiotów powiązanych z nimi bezpośrednio, lub pośrednio, czyli tzw. ukrytych zysków. 

Przypomnijmy, ukryte zyski stanowią dla podatnika wszelkie świadczenia spółki:

• wykonane w związku z prawem do udziału w zysku,
• inne niż podzielony zysk o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym, odpłatnym, nieodpłatnym lub częściowo odpłatnym,
• wykonane bezpośrednio lub pośrednio na rzecz udziałowca/akcjonariusza/wspólnika, lub podmiotu powiązanego,
• wykonane bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem, lub z tym udziałowcem/akcjonariuszem/wspólnikiem.

W wydawanych interpretacjach indywidualnych możemy zauważyć, że organy podatkowe biorą również pod uwagę rynkowość świadczeń, potrzeby ekonomiczne jednostki i fakt, czy do danej transakcji doszłoby pomiędzy podatnikami niepowiązanymi.

Sytuacją dość często pojawiającą się w praktyce i budzącą wątpliwości na gruncie estońskiego CIT jest wynajem nieruchomości przez spółkę od wspólnika. I niestety, ale nie ma tutaj jednoznacznej odpowiedzi i każdą sytuację trzeba analizować odrębnie. 

Przedstawię Wam dwie, w jednej wystąpią ukryte zyski, a w drugiej nie.

Wynajem nieruchomości przez spółkę od wspólnika case nr 1

Wyobraźmy sobie taką sytuację. Przedsiębiorca, który działa jako jdg, ale zamierza się przekształcić w spółkę z o.o., chciałby wybrać opodatkowanie estońskim CIT (spełnia warunki do wyboru tej formy opodatkowania). 

Przed przekształceniem przedsiębiorca chce przenieść posiadane nieruchomości do majątku prywatnego, celem ograniczenia ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej i oddzielenia gruntów z budynkami od części operacyjnej działalności. 

Spółka wynajmowałaby od przedsiębiorcy nieruchomości, cena zostałaby określona na warunkach rynkowych, najem wynika z potrzeb biznesowych spółki.

Czy ten wynajem będzie wypłatą ukrytego zysku?

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 17.07.2023 roku 0111-KDIB1-2.4010.271.2023.2.EJ uznał, że tak. Argumentami za uznaniem najmu za ukryty zysk było to, że nieruchomości pierwotnie były wykorzystywane w jdg, a przed przekształceniem zostały wycofane do majątku prywatnego wspólnika. Spowodowało to powstanie potrzeby wynajmu tej nieruchomości od wspólnika. Było to działanie celowe i zamierzone, uznane przez dyrektora KIS za nieracjonalne. A więc ukryty zysk.

Wynajem wynajmowi nierówny, czyli czas na sytuację drugą

Wyobraź sobie, że tym razem spółka z o.o. korzysta z estońskiego CIT. Dodatkowo zamierza wynająć od wspólnika i jego małżonki nieruchomość. 

Nieruchomość ta jest wykorzystywana także przez inne podmioty powiązane, w których znaczną część udziałów posiada osoba niepowiązana osobowo ze wspólnikiem. Podmioty te prowadzą różne typy działalności. 

Wynagrodzenie zostanie ustalone na poziomie rynkowym. I jak myślicie, mamy do czynienia z ukrytym zyskiem czy nie? 

Tym razem nie. W interpretacji z 16 sierpnia 2023 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.331.2023.2.APW dyrektor KIS potwierdził, że w tej sytuacji nie powstanie dochód z tytułu ukrytych zysków. 

W tym przypadku zaważyło to, że do transakcji doszłoby niezależnie od istniejących powiązań, ponieważ spółka potrzebowała lokalu, a wspólnik takim lokalem dysponował i, co więcej, wynajmował go innym podmiotom.

A teraz zadanie dla Was

Która z poniższych dwóch sytuacji będzie powodowała powstanie dochodu z tytułu ukrytego zysku?

A: Spółka działa w grupie podmiotów powiązanych, które udzielają sobie pożyczek – pozwala to uniknąć długotrwałego procesu badania zdolności kredytowej. Pożyczki są udzielane na warunkach rynkowych i każdorazowo pożyczka jest efektem uzasadnionej gospodarczo i biznesowo decyzji. Czy wypłaty odsetek z tytułu tej pożyczki będą stanowiły dochód z ukrytych zysków?

W tej sytuacji będą rozpoznawane dochody z ukrytych zysków – sprawa jest prosta, bazujemy na art.28m ust. 1–4 ustawy o CIT, który wprost wymienia pożyczkę oraz odsetki jako dochody z ukrytych zysków. Pamiętajcie, że przy ukrytych zyskach katalog dochodów wymieniony w ustawie jest katalogiem otwartym, więc ustawa wskazuje, co między innymi jest ukrytym zyskiem. Więcej o tym przypadku możecie przeczytać w interpretacji indywidualnej numer 0111-KDIB2-1.4010.549.2022.1.DD

B: Spółka prowadzi działalność produkcyjną. W 2021 roku udzieliła pożyczki innej spółce, w której jeden z właścicieli posiada 20% udziałów. Wysokość odsetek została ustalona na zasadach rynkowych w oparciu o wskaźnik WIBOR/EURIBOR. W 2022 roku spółka udzieliła pożyczki jeszcze jednej spółce, gdzie tym razem wspólnicy spółki posiadają całość udziałów. Od 2024 roku spółka chciałaby skorzystać z estońskiego CIT.

Czy odsetki od pożyczek będą stanowiły dochody z ukrytych zysków? 

A tym razem Was zdziwię, bo choć pytanie dotyczy pożyczki i związanych z nią odsetek, to w tym przypadku istotny jest moment udzielenia tych pożyczek – pożyczki zostały udzielone przed wyborem opodatkowania na zasadach estońskiego CIT, a więc nie można do nich zastosować uregulowań z art. 28m ustawy o CIT. Dodatkowo przepisy art. 28t ustawy o CIT wskazują dokładnie moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku dochodów z ukrytych zysków, cytuję “podstawę opodatkowania ryczałtem stanowi suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku”. Więcej o całej sprawie możecie przeczytać w interpretacji indywidualnej numer0111-KDIB1-1.4010.715.2022.3.SG.

Podsumowanie

Jak widzisz, ukryte zyski w estońskim CIT to temat rzeka i oczywiście jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach.

Gdybyś chciał więcej tego typu opracowań i wyjaśnień, czyli realnego wsparcia w Twojej pracy, to zapraszamy do Nawigatora Księgowego – Newslettera stanowiącego Twoje wsparcie w byciu na bieżąco i w byciu bardziej pewnym siebie w pracy księgowego.