Przedsiębiorcy często stają przed dylematem: czy warto kontynuować działalność w obecnej formie, czy może lepiej ją zlikwidować i rozpocząć na nowo? Jednym z powodów takich rozważań może być chęć zmiany formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego. Czy faktycznie można to zrobić w ten sposób?

Zapraszam Cię dzisiaj do wpisu na blogu w tym temacie przygotowanego przez Anię Małecką.

Kiedy można zmienić formę opodatkowania w trakcie roku?

Zasadniczo wyboru formy opodatkowania dokonuje się na początku roku podatkowego lub przy rozpoczęciu działalności, w terminie do 20 dnia miesiąca następnego po miesiącu uzyskania pierwszego w danym roku przychodu, a jeżeli ten przychód został uzyskany w grudniu, to do końca grudnia (art. 9a pkt.2 uopdof). Raz wybrana forma opodatkowania obowiązuje przez cały rok podatkowy; z pewnymi wyjątkami, np. utrata prawa do opodatkowania w danej formie (art. 9a pkt.2b uopdof).

Organy podatkowe wielokrotnie potwierdzały jednak w interpretacjach, że po skutecznej likwidacji działalności i jej ponownym otwarciu w tym samym roku, można wybrać inną formę opodatkowania.

Kluczowe jest tu słowo “skuteczna” – likwidacja musi być rzeczywista i trwała, wraz ze wszystkimi konsekwencjami prawnymi.

Co oznacza skuteczna likwidacja działalności?

Aby likwidacja była uznana za skuteczną, przedsiębiorca musi:

• Wykreślić działalność z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG)
• Sporządzić spis z natury dla celów podatkowych
• Powiadomić właściwy urząd skarbowy o zakończeniu działalności
• Dokonać odpowiednich zgłoszeń w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych
• Zlikwidować kasę fiskalną (jeśli była używana)
• Wyrejestrować się z rejestru podatników VAT (jeśli dotyczy)

Większość z tych czynności można dziś załatwić online, co znacznie upraszcza proces.

Praktyczny przykład z orzecznictwa

W interpretacji o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.726.2023.2.AP z 05.01.2024 roku Krajowa Informacja Skarbowa rozpatrywała przypadek przedsiębiorcy z branży IT, który:

• We wrześniu 2023 roku zlikwidował działalność z powodu rozwiązania umowy z głównym kontrahentem – był opodatkowany na zasadach ogólnych.
• Przeprowadził pełny proces likwidacji zgodnie z przepisami.
• W październiku 2023 roku ponownie rozpoczął działalność po podpisaniu nowej umowy.
• Złożył oświadczenie o wyborze ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

KIS potwierdziła prawidłowość takiego postępowania, podkreślając, że podatnik uzyskał status “rozpoczynającego działalność gospodarczą” i miał prawo do wyboru formy opodatkowania.

To zbyt piękne, żeby było prawdziwe? – klauzula unikania opodatkowania i pozorność działania

Co prawda organy potwierdzają możliwość wyboru innej formy opodatkowania po ponownym otwarciu działalności w trakcie roku, ale należy pamiętać, że takie interpretacje są wydawane w indywidualnych sprawach i określonych stanach faktycznych. Tym samym chronią tylko danego podatnika.

Dodatkowo, niejednokrotnie KIS zwraca w nich uwagę na to, że likwidacja działalności, choćby została dokonana formalnie w sposób trwały i skuteczny, nie może mieć charakteru pozornego. A więc nie można „tak o” zamknąć sobie działalności i otworzyć, jeżeli jedynym celem takiego działania jest chęć zmiany formy opodatkowania na bardziej opłacalną.

Takie działanie może być postrzegane jako omijanie prawa, prowadzące jedynie do uzyskania korzyści podatkowych, a więc może mieć tutaj zastosowanie ogólna klauzula dotycząca unikania opodatkowania. Kluczowe są tutaj przepisy Ordynacji Podatkowej, a dokładniej art. 119a i art. 119c.

„Art. 119a. § 1. Czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania).

Art. 119c. § 1. Sposób działania nie jest sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami zastosowałby ten sposób działania w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Do przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie zalicza się celu osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu”.

W skrócie mówiąc, muszą zaistnieć okoliczności, które w sposób racjonalny i ekonomiczny wyjaśniałyby, dlaczego dana działalność gospodarcza została zlikwidowana, a następnie ponownie otworzona.

O czym jeszcze należy pamiętać?

Zamknięcie działalności i jej ponowne otwarcie ma wpływ nie tylko na formę opodatkowania. Nieodłączną częścią prowadzonej działalności gospodarczej są składki ZUS. A przedsiębiorcy mają możliwość korzystania z kilku preferencji w opłacaniu składek – ulga na start, mały ZUS, mały ZUS plus. Zamknięcie i ponowne otworzenie działalności gospodarczej mogą spowodować utratę prawa do skorzystania z tych ulg, co może być finansowo odczuwalne.

Podsumowanie

Zmiana formy opodatkowania poprzez likwidację i ponowne otwarcie działalności jest możliwa i legalna. Kluczowe znaczenie mają jednak okoliczności likwidacji, a także właściwe jej przeprowadzenie oraz spełnienie wszystkich wymogów formalnych.

Pamiętaj, że każda sytuacja jest inna i wymaga odrębnej analizy pod kątem przepisów prawa. W przypadku wątpliwości, zawsze warto wystąpić o indywidualną interpretację podatkową.

Źródła:

1. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Ordynacja podatkowa.
3. Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.726.2023.2.AP z 05.01.2024 roku.
4. Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o sygn. 0112-KDIL2-2.4011.564.2023.4.AA z 12.10.2023 r.
5. Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o sygn. 0115-KDIT3.4011.380.2023.2.KP z 28.06.2023 r.