2023 rok będzie wyjątkowym rokiem i to nie tylko ze względu na nasze plany i postanowienia noworoczne. Przez księgowych rok ten zostanie zapamiętany jako jeden z tych nietypowych, rozliczanych na szczególnych zasadach. A dlaczego? 

Ze względu na rozliczenia roczne osób fizycznych prowadzących działalność, które wyjątkowo mogą zmienić formę opodatkowania już po zakończeniu roku podatkowego. Taką możliwość, jak i jeszcze kilka innych nietypowych rozwiązań, wprowadził Polski Ład 2.0.

Zapraszam Cię do artykułu, który przygotowała Ania Małecka, wieloletni praktyk rachunkowości.

Kto może skorzystać?

Zmiana formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową po zakończeniu roku nie jest przewidziana dla wszystkich przedsiębiorców. Z tego rozwiązania nie będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy:

• utracili prawo do opłacania zaliczek na podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w trakcie roku,
• Skorzystali z możliwości zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na skalę od 01.07.2022 roku,
• opłacają sankcyjną stawkę ryczałtu w związku nieprowadzeniem/wadliwym prowadzeniem ewidencji przychodów w drodze decyzji fiskusa.

Dodatkowo należy pamiętać, że jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki osobowej, to z możliwości przejścia muszą skorzystać wszyscy wspólnicy.

Jak to zrobić?

W wielu publikacjach przeczytacie, że żeby skorzystać ze zmiany formy opodatkowania, wystarczy złożyć rozliczenie roczne na druku PIT-36 przewidzianym dla podatników rozliczających dochody na zasadach skali podatkowej. Ale czy na pewno tylko tyle?

Okazuje się, że prostota jest tylko pozorna – w PIT-36 należy wykazać dochód (stratę) z prowadzonej działalności, ustalony na podstawie prawidłowo prowadzonej księgi przychodów i rozchodów. A jak zapewne wiesz, podatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są zobowiązani do prowadzenia ewidencji przychodów, a nie KPiR. Tak więc, jeżeli podatnik zmieni formę opodatkowania, to musi uzupełnić brakującą dokumentację, a więc zaprowadzić zaległą KPiR  w terminie do dnia 02.05.2023 roku, wówczas księgi nie będą uznane za nierzetelne i wadliwe. 

Problematyczny, może być też jeszcze jeden obowiązek związany z prowadzeniem KPiR — przeprowadzenie inwentaryzacji. Ryczałtowcy takiego obowiązku nie mają już od 2019 roku – mogą to robić, ale nie muszą. Tak, więc jeżeli przedsiębiorca na koniec 2021 roku nie zrobił inwentaryzacji, bo nie miał takiego obowiązku, a w zeznaniu za 2022 rok chciałby skorzystać z opodatkowania na zasadach ogólnych, to wartość spisu z natury na początek roku przyjmuje u niego wartość 0,00 zł. Końcowy spis jednak musi wykonać i wycenić. Dopiero dochód ustalony na podstawie KPiR z uwzględnieniem remanentu na początek roku i na koniec roku może być wykazany w zeznaniu PIT-36 za 2022 rok.

Czy to się opłaca?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jaka jest różnica w podatku wyliczonym na zasadach ryczałtu i zasadach ogólnych.  Prowadzenie KPiR za cały rok pewnie zajmie trochę czasu i jeżeli prowadzisz ją samodzielnie, sam musisz ocenić, czy warto go poświęcić dla oszczędności w podatku, jaką możesz uzyskać. Z kolei jeżeli Twoimi podatkami zajmuje się biuro rachunkowe, warto zawczasu dowiedzieć się, jaka będzie cena takiej usługi – wówczas oszczędność może być naprawdę znikoma.

Przeanalizujmy taki przykład. Przedsiębiorca wybrał jako formę opodatkowania w 2022 roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Nie zmienił formy opodatkowania od lipca 2022, ale zastanawia się nad zmianą po zakończeniu roku podatkowego. W 2022 roku osiągnął przychód na poziomie 120 000,00 zł. Przedsiębiorca opłaca duży ZUS z chorobowym i świadczy usługi opodatkowane 8,5% stawką ryczałtu. Jak kształtują się jego obciążenia podatkowe za 2022? Podsumujmy:

• Przychód – 120 000,00 zł
• Składki na ubezpieczenie społeczne – 13 364,90 zł
• Składki na ubezpieczenie zdrowotne – 6 718,68 zł (559,89 zł x 12 miesięcy)
• Podatek 8,5% – 8 778,00 zł  

Całkowite obciążenie (składki ZUS + podatek) to kwota 28 861,58 zł.

A jak wyglądałyby obciążenia po zmianie opodatkowania na zasady ogólne?

Załóżmy, że przedsiębiorca nie posiada żadnych faktur dokumentujących koszty uzyskania przychodu, więc przychód = dochodowi i podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne równa się podstawie dla celów podatku PIT. Obciążenia kształtują się więc następująco:

• Dochód – 120 000,00 zł
• Składki na ubezpieczenie społeczne – 13 364,90 zł
• Składki na ubezpieczenie zdrowotne – 10 800,00 zł (9% x 120 000 zł)
• Podatek 12% – 9 196,00 zł (12% x (120 000 zł – 13 364,90 zł – 30 000 zł)

Całkowite obciążenie to kwota 33 360,90 zł, a więc o 4 499,32 zł więcej niż w przypadku ryczałtu, a więc zmiana opodatkowania nie jest opłacalna. 

Przykład ten jest uproszczony, nie zawiera np. wartości inwentaryzacji, ulg, które podatnik mógłby zastosować na skali, a nie może na ryczałcie, jednak pokazuje, że zanim zdecydujemy się na zmianę, warto dokładnie sprawdzić kalkulacje. 

O czym jeszcze trzeba pamiętać?

W sumie o dwóch rzeczach. Pierwsza z nich to forma opodatkowania za 2023 rok – zmieniając formę opodatkowania po zakończeniu roku podatkowego, należy pamiętać, że wybór ten nie dotyczy lat następnych. W praktyce oznacza to konieczność złożenia do fiskusa oświadczenia o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem w 2023 roku, w terminie do 20-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu uzyskania pierwszego w 2023 roku przychodu. 

Druga, bardzo ważna kwestia, to roczna korekta składek ZUS, której należy dokonać w dokumentach rozliczeniowych, składanych do ZUS za kwiecień 2023 roku i związany z nią wniosek o zwrot nadpłaconych składek ZUS, ale o tym więcej pojawi się na blogu w kolejnych tygodniach. Śledź nas uważnie i serdecznie zapraszam 😊