Pewnie słyszałeś powiedzenie „w życiu są pewne dwie rzeczy, śmierć i podatki” 😊. A jak już są podatki, to trzeba je zapłacić. Temat niby oczywisty i prosty, ale warto sobie przypomnieć niektóre przepisy. Czy można zapłacić podatek gotówką? Czy zawsze to podatnik musi uiścić swój podatek? Jak traktowane jest zaliczenie zwrotu? 

Zapraszam do lektury artykułu, który przygotowała dla nas Anna Małecka, wieloletni praktyk rachunkowości.

Gotówka czy przelew?

Płatność podatku może się odbyć gotówkowo (w kasie urzędu skarbowego), bądź przelewem (przekazem pocztowym). Jednak nie każdy podatnik może skorzystać z obydwu opcji. 

Gotówka jest zarezerwowana dla podatników nieprowadzących działalności gospodarczej. Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą, masz obowiązek rozliczać się z podatków bezgotówkowo, wpłacając należne podatki na mikrorachunek podatkowy wyznaczony właśnie do tego celu. 

Dotyczy to wszystkich podatków związanych z działalnością gospodarczą. Gotówką z kolei podatnik może regulować opłaty skarbowe oraz podatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. Od tej zasady jest jeszcze jeden wyjątek – przedsiębiorcy posiadający status mikroprzedsiębiorcy mogą regulować podatki gotówką tak jak osoby nieprowadzące działalności.

Kto może zapłacić podatek?

Co do zasady podatnicy płacą podatki w swoim własnym imieniu. Każdy podatnik (płatnik) posiada utworzony w tym celu mikrorachunek podatkowy, na podstawie przypisanego identyfikatora podatkowego. 

Dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej będzie to numer PESEL, a dla przedsiębiorców numer NIP. Ten numer mikrorachunku można sprawdzić na stronie internetowej i może zrobić to każdy, kto zna numer NIP lub PESEL.

Czy podatnik zawsze musi wpłacać podatek samodzielnie, we własnym imieniu? Okazuje się, że nie. Podatek w imieniu podatnika mogą wpłacić członkowie jego najbliższej rodziny – małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha. 

I nie ma tutaj znaczenia wysokość regulowanego podatku. Podatek może zostać uregulowany także przez inny podmiot, niezwiązany z podatnikiem, jednak w takim przypadku wysokość zobowiązania podatkowego nie może przekraczać 1000 zł.

Zaliczenie zwrotu podatku na poczet innego podatku

Bardzo często mamy do czynienia z sytuacją, gdy w podatku VAT powstaje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym. W pliku JPK, wykazując taką nadwyżkę, możemy zawnioskować o jej zwrot lub przenieść ją na poczet przyszłych okresów. Ta nadwyżka to nic innego jak nadpłata podatku.

Zwrot podatku VAT z urzędu podlega zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych wraz z należnymi odsetkami. Jeżeli podatnik nie ma zaległości podatkowych, to może wystąpić do urzędu o zaliczenie tej nadwyżki na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.

Kiedy dokładnie powstaje nadpłata i w jakim momencie następuje zaliczenie na poczet innych podatków? Nadpłata powstaje w dniu złożenia do urzędu skarbowego deklaracji, w której jest wykazany zwrot. 

Niestety zaliczenie nadpłaty na poczet innych podatków może nastąpić dopiero po jej weryfikacji – nadpłata musi zostać wcześniej potwierdzona, jednak jeżeli nie będzie żadnych uwag, zostanie ona zaliczona na poczet zaległości w dniu powstania nadpłaty.

I tutaj taka ciekawostka – najczęściej do zapłaty powstają podatki dochodowe, PIT albo CIT. Termin płatności podatku dochodowego to co do zasady dwudziesty dzień miesiąca następującego po miesiącu/kwartale, za który będziemy płacić podatek. Termin na złożenie pliku JPK z wykazaną nadwyżką upływa w dniu 25-tego dnia miesiąca po zakończeniu miesiąca/kwartału. 

W przypadku gdy nadpłatę podatku VAT z pliku JPK chcemy zaliczyć na podatek PIT/CIT za ten sam okres rozliczeniowy, to plik JPK dobrze jest złożyć do 20-tego – nadpłata powstaje bowiem w dniu złożenia pliku JPK. Jeżeli plik JPK złożymy w późniejszym terminie, to musimy się liczyć z tym, że w podatku PIT/CIT mogą powstać odsetki od nieterminowej płatności – zobowiązanie podatkowe powstało bowiem już 20-tego.

Przykład

Krótki przykład na liczbach: podatnik co miesiąc wykazuje nadpłatę w podatku VAT ze względu na sprzedaż usług poza granice kraju. Za maj należna zaliczka na podatek dochodowy wyniosła 25 000 zł. Jednocześnie w pliku JPK podatnik wykazał nadwyżkę podatku VAT w kwocie 30 000 zł, z czego 25 000 zł zawnioskował o zaliczenie na poczet zaliczki na podatek dochodowy za maj, a pozostałe 5 000 zł wykazał do zwrotu na rachunek bankowy. 

Plik JPK został przekazany do urzędu w dniu 19.05. Nadpłata w kwocie 30 000 zł w podatku VAT powstaje więc w dniu 19.05. i w tym samym dniu zostanie zaliczona na poczet podatku dochodowego, w wysokości zobowiązania podatkowego, a więc 25 000 zł. Pozostała część podatku VAT, czyli 5 000 zł zostanie zwrócone na rachunek bankowy podatnika zgodnie z ustawowym terminem zwrotu. 

A teraz załóżmy, że plik JPK nie został przekazany 19.05. tylko 25.05. Nadpłata w podatku VAT w kwocie 30 000 zł powstanie więc dopiero w dniu 25.05. Zobowiązanie podatkowe w PIT, w kwocie 25 000 z kolei powstało już w dniu 20.05. a więc w dniu upływu terminu płatności podatku. 

Nadpłata owszem zostanie zaliczona na podatek dochodowy, ale dopiero w dniu 25.05. Tak więc podatek dochodowy zostanie uznany za zapłacony z opóźnieniem i za okres od 20.05 do 25.05 będą naliczane odsetki od zaległości podatkowych. 

Wydaje się, że te 5 dni to krótki okres, jednak przy kwocie 25 000 zł za te kilka dni będzie do zapłaty około 57 zł odsetek, które również zostaną pobrane z nadpłaty i na rachunek bankowy zostanie zwrócona kwota 4 943 zł.

Nadpłata może powstać w każdym innym podatku, jednak w takich przypadkach sposób postępowania jest trochę inny – nie wystarczy złożyć wniosek o zwrot bądź zaliczenie. Wcześniej należy do urzędu skarbowego jeszcze złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty – dopiero po stwierdzeniu nadpłaty przez urząd zwrot lub zaliczenie będzie możliwe.

Podsumowanie

To, że podatki trzeba płacić, żeby się nie narazić na nieprzyjemności, to każdy wie. I każdy, kto opłaca podatki, robi to mechanicznie, nie zastanawiając się nad przepisami, które regulują zasady płatności. 

W płatnościach podatków jest jednak kilka niuansów, takich jak ten, że przedsiębiorcy co do zasady muszą się rozliczać bezgotówkowo, o których nie każdy pamięta, a warto je mieć gdzieś z tyłu głowy. Podobnie jest z zaliczeniem podatku VAT na poczet innych zobowiązań podatkowych – warto tutaj uważać na terminy, aby nie płacić odsetek. 😉

Jeśli dobrnąłeś do końca i chcesz rozwijać się w księgowości, to zapraszam Cię do nauki z Mentoris!