Zastanawiasz się, czy roczna inwentaryzacja może zostać ujęta w zaliczce na podatek dochodowy za grudzień? 

Zapraszam Cię do artykułu przygotowanego przez Anię Małecką, wieloletniego praktyka rachunkowości, w którym wyjaśnia tę kwestię.

Inwentaryzacja roczna a zaliczka za grudzień

Dzisiaj upływa termin wpłaty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych za grudzień 2023 roku. Rocznym obowiązkiem podatnika jest sporządzenie spisu z natury na koniec roku, który skoryguje wartość towarów i materiałów, które zostały na stanie. 

Wyobraź sobie, że Pan Jan, podatnik PIT prowadzący księgę przychodów i rozchodów, również sporządził spis z natury na koniec roku, a co więcej nawet już go wycenił. 

Czy wartość tego spisu z natury można ująć w kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy za grudzień? Czy wartość tę należy ująć dopiero w rozliczeniu rocznym? 

Zacznijmy od początku

Zaczynamy od obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy przez podatników. 

Każda osoba prowadząca działalność gospodarczą ma obowiązek wpłaty zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku, począwszy od miesiąca, w którym kwota dochodów podatnika przekroczyła kwotę dochodów wolnych od podatku (w przypadku podatników opodatkowanych liniowo, nie uwzględniamy kwoty wolnej od podatku – jest ona zarezerwowana tylko dla skali podatkowej). 

Zaliczkę za ten miesiąc stanowi podatek obliczony od tego dochodu, a zaliczki za następne miesiące kalkuluje się od dochodu narastająco, a więc od początku roku lub od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej i pomniejsza o zaliczki wpłacone za poprzednie miesiące.

Podatnicy mogą wybrać również kwartalne rozliczenie zaliczek na podatek – sposób postępowania jest analogiczny, tylko okres zmienia się z miesiąca na kwartał.

Jest jeszcze uproszczona forma opłacania zaliczek, ale tę kwestię pominiemy – podatnik z naszego przykładu kalkuluje zaliczkę na podatek dochodowy, a więc nie może korzystać z tego rozwiązania.

Zasady kalkulacji zaliczki

Zaliczkę obliczamy od osiągniętego dochodu. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych definiuje dochód z działalności gospodarczej stanowiący podstawę do obliczenia zaliczki u podatników prowadzących KPIR, jako różnicę pomiędzy przychodami wynikającymi z tych ksiąg a kosztami ich uzyskania. 

Jeżeli podatnik na koniec miesiąca sporządza spis z natury (można to robić – nie jest on obowiązkowy) albo inwentaryzacja została przeprowadzona na żądanie urzędu, to dochód ustala się, zgodnie z przepisem art. 24 ust.2 ustawy o PIT, czyli dochodem jest różnica pomiędzy przychodem z tej działalności a kosztami uzyskania:

• powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub
• pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Biorąc pod uwagę literalne brzmienie przepisów, skłoniłybyśmy się do tego, że remanent powinien być rozliczony w zaliczce na podatek dochodowy za grudzień – grudzień to też miesiąc.

Uwaga na wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

Praktyka jest jednak inna i potwierdzają ją wyjaśnienia wydane przez Ministerstwo Finansów. Resort finansów wyjaśnił, że wymóg sporządzenia i wpisania do PKPiR spisu z natury na koniec każdego roku podatkowego „nie skutkuje obowiązkiem uwzględnienia tego spisu przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy za grudzień roku podatkowego. Podatnik może, ale nie musi uwzględniać sporządzany na 31 grudnia remanent przy obliczaniu zaliczki za grudzień”. Tak więc podatnik może, ale nie musi uwzględniać remanentu końcowego w zaliczce na podatek dochodowy za grudzień.

Czy to dobrze, czy źle? 

To już zależy od indywidualnej sytuacji podatnika – niejednokrotnie uwzględnienie remanentu obniży zaliczkę na podatek dochodowy, więc będzie to bardziej opłacalne dla podatnika. 

W innych przypadkach, gdzie remanent zwiększyłby zaliczkę, opłacalne będzie uwzględnienie go dopiero w rozliczeniu rocznym – podatnik odsunie w czasie płatność zobowiązania podatkowego.