Rozwój sztucznej inteligencji otwiera przed podatnikami nowe możliwości generowania przychodów, jednocześnie rodząc pytania o sposób ich właściwego rozliczenia. Najnowsza interpretacja Krajowej Informacji Skarbowej rzuca światło na kluczowe kwestie podatkowe związane z przychodami uzyskiwanymi przy wykorzystaniu technologii AI.
Zapraszam Cię dzisiaj do wpisu na blogu przygotowanego przez Anię Małecką, wieloletniego praktyka rachunkowości, w którym Ania omawia najnowsze wytyczne w tym temacie.
Zacznijmy od przykładu
Wyobraź sobie taką sytuację: pan Jan, który po zamknięciu działalności gospodarczej w 2022 roku utrzymuje się głównie z pracy etatowej, dorabia sobie dodatkowo, generując niewielkie przychody z dwóch źródeł internetowych. Pierwszy rodzaj aktywności polega na oferowaniu subskrypcji dostępu do grafik tworzonych przez modele sztucznej inteligencji. Drugi obejmuje komercyjne udostępnianie sklonowanego głosu AI na platformie internetowej.
Przychody te mają charakter pasywny, co oznacza, że treści raz umieszczone na platformach generują dochód bez konieczności regularnych aktualizacji czy systematycznego zaangażowania. Podatnik nie prowadzi tej aktywności w sposób zorganizowany, nie posiada wydzielonego miejsca pracy, nie prowadzi żadnych rejestrów ani ewidencji, a łączne roczne przychody wynoszą około 3000 złotych.
Jak to opodatkować? Czy dodatkowa działalność pana Jana będzie działalnością gospodarczą?
Fundamentalne rozróżnienie: działalność gospodarcza czy inne źródła przychodów
Aby zrozumieć istotę problemu, musimy przeanalizować definicję działalności gospodarczej w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z artykułem 5a pkt 6 tej ustawy, działalność gospodarcza to działalność zarobkowa prowadzona we własnym imieniu bez względu na rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły.
Każdy z tych elementów wymaga dokładnego zbadania. Działalność zarobkowa oznacza aktywność, której celem jest generowanie zysku czy zapewnienie określonego dochodu. Sposób jej prowadzenia jest podporządkowany osiąganiu jak najlepszych wyników gospodarczych. Istotny jest cel prowadzenia działalności, nie zaś ostateczne efekty finansowe.
Cecha zorganizowania odnosi się do faktycznego sposobu prowadzenia działalności, nie zaś do spełnienia formalnych wymogów organizacyjnych. Oznacza działalność będącą efektem przemyślanego przygotowywania przedsięwzięcia czy wprowadzania określonego porządku. Ciągłość natomiast oznacza względną stałość wykonywania działalności, służąc wyeliminowaniu przedsięwzięć o charakterze incydentalnym i sporadycznym.
Ocena prawna analizowanej sytuacji
W kontekście opisanej aktywności brakuje zarówno zorganizowania, jak i ciągłości charakterystycznych dla działalności gospodarczej. Przychody mają charakter uzupełniający w stosunku do podstawowego źródła utrzymania, osiągane są w sposób pasywny, a ich uzyskanie nie wymaga regularnego czy systematycznego działania.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej słusznie stwierdził, że nie ma podstaw do uznania takich przychodów za pochodzące z pozarolniczej działalności gospodarczej. Należy je zatem zakwalifikować jako przychody z innych źródeł, o których mowa w artykule 10 ust. 1 pkt. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Specyfika prawna sklonowanego głosu
Analiza prawna sklonowanego głosu wymaga odwołania się do orzecznictwa Sądu Najwyższego. Zgodnie z wyrokiem z 3 października 2007 roku o sygnaturze II CSK 207/07, głos człowieka może być traktowany jako element wizerunku danej osoby, pod warunkiem że jest na tyle charakterystyczny i wyróżniający się, by można było wskazać konkretną osobę, od której pochodzi.
Sklonowany głos stanowi syntetyczny obraz oryginalnego głosu, jednak kluczowe znaczenie ma możliwość identyfikacji osoby na jego podstawie. Jeśli sklonowany głos nie pozwala na rozpoznanie czy identyfikację właściciela oryginalnego głosu, przychodów z jego udostępniania nie można zaliczyć do przychodów z praw majątkowych. Stanowią one wówczas przychód z innych źródeł.
Kwestia grafik generowanych przez sztuczną inteligencję
Grafiki tworzone przez sztuczną inteligencję rodzą fascynujące pytania dotyczące prawa autorskiego i charakteru prawnego takich utworów. Dyrektor KIS jednoznacznie stwierdził, że grafiki będące efektem pracy sztucznej inteligencji nie są utworami w rozumieniu przepisów prawa autorskiego, ponieważ człowieka ogranicza się jedynie do określania słów kluczowych czy reguł algorytmów.
Takie grafiki nie posiadają praw podmiotowych i nie stanowią efektu osobistej działalności twórczej podatnika. W konsekwencji przychody z ich udostępniania nie mieszczą się w kategorii przychodów z tytułu praw autorskich, lecz stanowią przychody z innych źródeł.
Praktyczne konsekwencje interpretacji
Przychody z innych źródeł podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej określonej w artykule 27 ustęp 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że pan Jan nie musi rejestrować działalności gospodarczej, prowadzić księgowości czy spełniać innych obowiązków charakterystycznych dla przedsiębiorców. Wystarczy, że zsumuje te dochody i wykaże w rozliczeniu rocznym PIT-36. W przypadku dochodów z innych źródeł nie ma nawet obowiązku odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku.
Interpretacja ta ma szerokie znaczenie dla rosnącej grupy osób eksperymentujących z technologiami sztucznej inteligencji. Pokazuje, że nie każda aktywność generująca przychód automatycznie kwalifikuje się jako działalność gospodarcza. Kluczowe znaczenie ma sposób prowadzenia tej aktywności, jej zorganizowanie, ciągłość i systematyczność.
Wnioski i zalecenia
Interpretacja stanowi ważny precedens w zakresie opodatkowania przychodów z technologii sztucznej inteligencji. Podatnicy prowadzący podobną aktywność powinni dokładnie przeanalizować charakter swojej działalności przed podjęciem decyzji o sposobie jej rozliczenia.
W przypadku wątpliwości dotyczących kwalifikacji przychodów warto rozważyć wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową. Pozwala to uniknąć problemów związanych z nieprawidłowym rozliczeniem oraz zapewnia ochronę prawną w przypadku kontroli skarbowej.
Rozwój technologii sztucznej inteligencji będzie rodził kolejne pytania podatkowe, dlatego ważne jest śledzenie ewolucji stanowiska organów podatkowych w tej dynamicznie rozwijającej się dziedzinie.
