Wyobraź sobie taką sytuację: Spółka „Optima Trade” Sp. z o.o. sporządza bilans według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. Na dzień bilansowy w księgach rachunkowych figuruje saldo Wn konta 22-1 “VAT naliczony do rozliczenia w następnym okresie” w wysokości 45 000 zł. Czy takie saldo należy wykazać w należnościach krótkoterminowych, czy może w rozliczeniach międzyokresowych kosztów? 

Zapraszam Cię dzisiaj do wpisu na blogu w tym temacie, przygotowanego przez Anię Małecką, wieloletniego praktyka rachunkowości.

Zasady ewidencji VAT naliczonego

Konto 22-1 “VAT naliczony i jego rozliczenie” jest kontem bilansowym, aktywnym, przeznaczonym do ewidencji i rozliczania VAT naliczonego wynikającego z dowodów źródłowych dokumentujących nabycie towarów i usług, dokonanie przedpłat na poczet towarów i usług oraz dostawę od komitenta towarów stanowiących przedmiot umowy komisu.

Po stronie Wn konta 22-1 księguje się VAT naliczony podlegający rozliczeniu w terminach określonych w obowiązujących przepisach, ustalony na podstawie dowodów źródłowych. Natomiast po stronie Ma konta 22-1 księguje się VAT naliczony podlegający w danym miesiącu rozliczeniu, który obniża VAT należny lub podlega bezpośredniemu zwrotowi. VAT ten podlega przeksięgowaniu na koniec okresu rozliczeniowego na konto 22-0 “Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT”.

W przypadku spółki „Optima Trade” saldo Wn konta 22-1 w wysokości 45 000 zł oznacza kwotę podatku naliczonego, której na dzień bilansowy nie można potrącić od VAT należnego, ponieważ nie są jeszcze spełnione warunki do potrącenia zgodnie z przepisami ustawy o VAT.

Struktura analityczna konta 22-1

Do konta 22-1 można utworzyć następujące konta analityczne, które ułatwiają zarządzanie rozliczeniami VAT. Konto 22-1/1 “VAT naliczony do rozliczenia w bieżącym okresie” służy do ewidencji podatku, który może być odliczony w aktualnym okresie rozliczeniowym. Konto 22-1/2 “VAT naliczony do rozliczenia w następnym okresie” obejmuje podatek, którego odliczenie zostanie dokonane w kolejnych miesiącach. Konto 22-1/3 “VAT naliczony – WNT” dotyczy podatku związanego z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów.

Konto 22-1 na koniec miesiąca rozliczeniowego może wykazywać wyłącznie saldo Wn, oznaczające kwotę podatku naliczonego podlegającego rozliczeniu w następnym miesiącu lub w następnych miesiącach.

Zasady prezentacji w bilansie

Kwotę VAT naliczonego, której na dzień bilansowy nie można potrącić od VAT należnego, wykazuje się w aktywach bilansu sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości w pozycji B.IV. “Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe”. Jest to standardowe podejście, które odzwierciedla charakter tej pozycji jako przejściowej w rozliczeniach z urzędem skarbowym.

Jednakże jednostka może zastosować uproszczenie, jeżeli kwota tego podatku nie jest z punktu widzenia jednostki istotna, i wykazać saldo Wn konta 22-1 w aktywach bilansu w pozycji B.II.3 lit. b) “Należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek – z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych tytułów publicznoprawnych”.

Ocena istotności i wybór metody prezentacji

W przypadku spółki „Optima Trade” kwota 45 000 zł VAT naliczonego do rozliczenia w następnym okresie wymaga oceny pod kątem istotności. Jeśli suma bilansowa spółki wynosi przykładowo 5 milionów złotych, kwota 45 000 zł stanowi mniej niż 1% sumy bilansowej i może być uznana za nieistotną. W takiej sytuacji spółka może skorzystać z uproszczenia i wykazać tę kwotę w należnościach krótkoterminowych.

Jeśli jednak suma bilansowa spółki wynosi 500 000 zł, kwota 45 000 zł stanowi już 9% sumy bilansowej i powinna być wykazana w rozliczeniach międzyokresowych kosztów, aby nie zniekształcić obrazu sytuacji jednostki.

Dokumentowanie przyjętego rozwiązania

Zastosowane przez jednostkę rozwiązanie powinno zostać opisane w zasadach rachunkowości. Spółka „Optima Trade” powinna określić w polityce rachunkowości kryteria oceny istotności kwot VAT naliczonego oraz sposób ich prezentacji w bilansie, zapewniając spójność stosowania przyjętych zasad w kolejnych okresach sprawozdawczych.

Odpowiedź na pytanie zadane przez spółkę „Optima Trade” jest pozytywna – saldo Wn konta 22-1 można wykazać w należnościach krótkoterminowych, pod warunkiem że kwota nie jest istotna z punktu widzenia jednostki i nie zniekształca obrazu jej sytuacji finansowej.

Chcesz więcej takich opracowań? Koniecznie dołącz do Prasówki Księgowego, by otrzymywać cotygodniową porcję wiedzy.