W praktyce księgowej spółek cywilnych prowadzących działalność gospodarczą regularnie pojawia się pytanie o możliwość dokonywania wpłat zaliczek na podatek dochodowy wspólnika bezpośrednio z rachunku bankowego spółki.
Sytuacja taka może wystąpić w przypadku czasowej nieobecności wspólnika, problemów z dostępem do jego osobistego rachunku bankowego lub innych okoliczności utrudniających terminową zapłatę zobowiązania podatkowego. Kwestia ta wymaga szczegółowej analizy prawnej ze względu na osobisty charakter obowiązku podatkowego oraz potencjalne ryzyko nieprawidłowego rozliczenia wpłaty przez organ podatkowy.
Zapraszam Cię dzisiaj do wpisu na blogu, w którym Ania Małecka, wieloletni praktyk rachunkowości, rozłoży ten temat na czynniki pierwsze 🙂
Zacznijmy od istoty problemu prawnego:
Podstawowe zagadnienie dotyczy kolizji między praktycznymi potrzebami prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej a zasadą osobistego charakteru obowiązku podatkowego. Wspólnicy spółek cywilnych, mimo że prowadzą działalność wspólnie, rozliczają się indywidualnie z podatku dochodowego od osób fizycznych. Powstaje zatem pytanie, czy spółka jako podmiot odrębny od wspólników może realizować zobowiązania podatkowe ciążące na poszczególnych wspólnikach.
Obowiązek wpłacania zaliczek przez wspólników spółki cywilnej – przypomnienie
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wspólnicy spółek cywilnych podlegają szczególnemu reżimowi podatkowemu. Artykuł 44 ust. 1 pkt 1 tej ustawy stanowi, że podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według określonych zasad.
Obowiązek ten dotyczy również wspólników spółek cywilnych prowadzących działalność gospodarczą. Podstawą prawną jest artykuł 5b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że przychody z tytułu udziału w zyskach spółki cywilnej prowadzącej działalność gospodarczą są uznawane za przychody z działalności gospodarczej. W konsekwencji każdy wspólnik zobowiązany jest do samodzielnego obliczania i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy od swojego udziału w dochodach spółki.
Zasada osobistego charakteru obowiązku podatkowego
Ordynacja podatkowa w artykułach 4 i 5 ustanawia fundamentalną zasadę, zgodnie z którą zobowiązanie do zapłaty podatku wynikające z obowiązku podatkowego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawach podatkowych obciąża podatnika. Obowiązek zapłaty podatku ma charakter osobisty i zasadniczo powinien być wykonany przez samego podatnika.
Oznacza to, że ustawodawca wyjściowo nie przewiduje możliwości realizacji zobowiązań podatkowych przez podmioty inne niż sam podatnik. Zasada ta ma fundamentalne znaczenie dla systemu podatkowego i zapewnia przejrzystość oraz kontrolę nad wykonywaniem obowiązków podatkowych.
Wyjątki od zasady osobistego charakteru obowiązku podatkowego
Ustawodawca przewidział jednak określone wyjątki od zasady osobistego charakteru obowiązku podatkowego. Artykuł 62b Ordynacji podatkowej stanowi, że zapłata podatku może nastąpić również przez małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym, oraz inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1.000 złotych.
Szczególnie istotny dla analizowanego zagadnienia jest trzeci punkt, który dopuszcza zapłatę podatku przez dowolny podmiot, pod warunkiem że kwota podatku nie przekracza 1.000 złotych. Oznacza to, że spółka cywilna mieści się w kategorii “innego podmiotu” i może dokonać wpłaty zaliczki za wspólnika, o ile kwota nie przekracza określonego limitu.
Wymogi formalne dotyczące dowodu zapłaty
Przepis artykułu 62b Ordynacji podatkowej zawiera istotne zastrzeżenie dotyczące uznania wpłaty. Stanowi on, że w przypadku wpłat dokonywanych przez wymienione osoby lub inny podmiot uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości, co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika.
W praktyce oznacza to konieczność precyzyjnego wskazania w dowodzie zapłaty danych wspólnika oraz tytułu wpłaty, aby uniknąć ewentualnych problemów z właściwym przypisaniem płatności przez urząd skarbowy. Brak jednoznacznego oznaczenia może skutkować nieprawidłowym rozliczeniem wpłaty lub nawet jej nieuznaniem.
Konsekwencje przekroczenia limitu kwotowego
Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 sierpnia 2024 roku nr 0113-KDIPT2-3.4011.441.2024.1.GG potwierdza, że w przypadku wpłat przekraczających kwotę 1.000 złotych istnieje ryzyko uznania wpłaty jako niedokonanej przez podatnika. Może to skutkować problemami w rozliczeniu zobowiązania podatkowego, w tym naliczeniem odsetek za zwłokę lub uznaniem zobowiązania za niezapłacone.
Podsumowanie i wnioski praktyczne
Analiza przepisów prawnych prowadzi do jednoznacznego wniosku, że spółka cywilna może regulować zaliczki na podatek dochodowy obciążające wspólnika bezpośrednio ze swojego rachunku bankowego wyłącznie w przypadku, gdy wysokość zaliczki nie przekracza kwoty 1.000 złotych. W przypadku wyższych kwot konieczne jest dokonanie wpłaty przez samego wspólnika lub osoby wymienione w artykule 62b Ordynacji podatkowej.
Podczas dokonywania wpłaty z rachunku spółki należy szczególną uwagę zwrócić na prawidłowe wypełnienie dowodu zapłaty, tak aby jednoznacznie wskazywał on podatnika, za którego dokonywana jest wpłata, oraz tytuł zobowiązania. Tylko spełnienie tych wymogów gwarantuje prawidłowe rozliczenie wpłaty przez organ podatkowy i uniknięcie potencjalnych problemów związanych z wykonaniem obowiązku podatkowego.
Chcesz więcej takich newsów? Zapisz się do naszego Newslettera księgowego.
