Zamknięcie roku zbliża się wielkimi krokami, wraz z nim przychodzą różne księgowego casy — jak ten dotyczący tego, kiedy i jak rozpoznać dany wydatek jako KUP.

Zapraszam Cię do wpisu w tym temacie przygotowanego przez wieloletniego praktyka rachunkowości, Annę Małecką.

Zacznijmy od przykładu…

Pewna spółka po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za 2024 rok otrzymała rabat, ponieważ zakupiła w 2024 roku odpowiednią ilość towarów, uprawniającą do zniżki. Rabat ten został udokumentowany fakturą korygującą. Wartość rabatu ma istotne znaczenie, ale towary, których rabat dotyczy, zostały już sprzedane. W jaki sposób spółka powinna ująć ten rabat w księgach?

Co na ten temat mówi UoR?

Ustawa o rachunkowości w ogóle nie odnosi się do ujęcia w księgach otrzymanych rabatów. Informacje na ten temat możemy odnaleźć w stanowisku Komitetów Standardów Rachunkowości w sprawie rozrachunków z kontrahentami. Zgodnie z tym stanowiskiem, rabaty to procentowe lub kwotowe obniżenie ceny za dostarczane dobra, lub świadczoną usługę, przyznawane: 

• za spełnienie przez kontrahenta określonych warunków w momencie sprzedaży lub po jej dokonaniu (np. zakup określonej ilości dóbr lub usług, zwiększenie wolumenu zakupów, zwiększenie asortymentu zakupów, dokonanie zakupów w określonym czasie, lojalność wobec dostawcy, poniesienie kosztów przygotowania wyrobów do dalszej sprzedaży, poniesienie kosztów napraw gwarancyjnych w imieniu gwaranta),
• jako rekompensata za niższą jakość sprzedanych dóbr i usług, uznane reklamacje.

W związku z powyższym możemy wyróżnić rabaty transakcyjne, potransakcyjne i prerabaty. 

W przypadku spółki mamy do czynienia z rabatem potransakcyjnym, czyli udzielonym po dokonaniu transakcji. Zgodnie ze stanowiskiem Komitetu, udzielenie takiego rabatu może nastąpić po dniu bilansowym, ale to, w jaki sposób zostanie on ujęty w księgach, zależy od tego, czy sprawozdanie finansowe za dany rok zostało już zatwierdzone, czy nie. 

Rabat dotyczący poprzedniego roku — w którym roku ująć?

Jeżeli rabatu udzielono przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego, a dotyczy on operacji z poprzedniego roku obrotowego, to taki rabat powinien być ujęty w księgach poprzedniego roku obrotowego.  

W przypadku, gdy rabat dotyczy transakcji z poprzedniego roku obrotowego, ale został udzielony już po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, to powinien zostać ujęty w księgach bieżącego roku. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku z naszego przykładu – spółka powinna ująć rabat w księgach z 2025 roku. 

Jak powinna wyglądać ewidencja?

Ostatnia rzecz, jaka zostaje nam do ustalenia to, na jakim koncie księgowym ten rabat powinien zostać ujęty. 

Tutaj z pomocą przychodzi nam ustawa o rachunkowości – zgodnie z art. 54 ust. 3, jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy, jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednich latach obrotowych błędu, w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie za spełniające wymagania określone w art. 4 ust. 1 ww. ustawy, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako “zysk (stratę) z lat ubiegłych.

 Spółka wprost określiła, że wartość tego rabatu ma istotne znaczenie dla spółki, a więc ma on jednocześnie wpływ na wynik finansowy pokazany w poprzednich latach obrotowych, dlatego też tę korektę należy odnieść bezpośrednio właśnie na wynik finansowy. 

Zadekretujmy tę transakcję, żeby lepiej zrozumieć, w jaki sposób to powinno być to ujęte w księgach. W tym celu załóżmy, że udzielono rabatu na kwotę 100 000 zł netto (123 000 brutto). 

Podsumowanie

Podsumowując sytuację spółki z naszego przykładu – po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, spółka powinna ująć fakturę dokumentującą rabat w księgach bieżącego roku i skorygować koszty. Ze względu na istotną wartość rabatu, korektę powinno się odnieść bezpośrednio na wynik finansowy z lat ubiegłych, a więc na konto zespołu “8”.

Podobał Ci się ten wpis?

A wiesz, że tego typu opracowania znajdziesz w cotygodniowym wydaniu Nawigatora Księgowego — newslettera Mentoris ?

Koniecznie sprawdź tutaj.