Ostatnio otrzymałam od jednego z czytelników newslettera pytanie, jak to jest z tymi ukrytymi zyskami w estońskim CIT? Jak je ujmować na kontach księgowych? Czy wykluczać z RZiS?

I dzisiaj będzie nieco więcej o ewidencji księgowej ukrytych zysków. Zapraszam Cię do wpisu właśnie w tym temacie przygotowanego wspólnie z Anią Małecką, wieloletnim praktykiem rachunkowości.

Zacznijmy od podstaw, czyli o co chodzi z estońskim CIT?

Estoński CIT to taka forma rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych, w przypadku której, mówiąc w dużym uproszczeniu, zapłata podatku jest odroczona do czasu wypłaty zysków udziałowcom, np. w formie dywidendy, choć nie tylko.

Wybierana jest na okres 4-letni, a ewidencja dla celów podatków jest zbieżna z ewidencją dla celów księgowych (to również w uproszczeniu mówiąc, bo wprowadzając estoński CIT, musimy dokonać szeregu korekt).

W art. 28m ustawy o CIT przeczytamy, co jest przedmiotem opodatkowania estońskim CIT. Zgodnie z tymi przepisami za podlegający opodatkowaniu tym podatkiem uważa się dochód odpowiadający wysokości zysku netto spółki, wypracowanego w okresie opodatkowania estońskim CIT, w części, w jakiej zysk ten – uchwałą o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto – został przeznaczony:

• do wypłaty wspólnikom lub akcjonariuszom (dochód z tytułu podzielonego zysku), w tym w postaci zaliczki na dywidendę lub
• na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem (dochód z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat).

Za taki podlegający opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochód ustawa o PDOP uznaje również dochód z tzw. ukrytych zysków (art. 28m ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT).

Ponieważ pytanie dotyczy właśnie ukrytych zysków, sprawdźmy, co ustawodawca ma na myśli pod tym pojęciem.

Czym są ukryte zyski?

Przez ukryte zyski ustawodawca rozumie na podstawie art. 28m ust. 3 dochód odpowiadający wartości świadczeń spółki wymienionych w tym przepisie, których bezpośrednim lub pośrednim beneficjentem jest jej wspólnik albo akcjonariusz, bądź podmiot bezpośrednio lub pośrednio powiązany ze spółką, lub z jej wspólnikiem (akcjonariuszem), z wyłączeniem świadczeń, wydatków i odpisów, wymienionych w art. 28m ust. 4 tej ustawy. 

Do “ukrytych zysków” ustawa zalicza m.in. 50% wydatków i odpisów amortyzacyjnych związanych z używaniem samochodów osobowych, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.

Tutaj wartość świadczeń na rzecz akcjonariusza nie zawsze musi jednak stanowić ukrytą dywidendę, czego przykładem jest interpretacja indywidualna 0111-KDIB1-2.4010.272.2023.1.END.

Zakładając jednak, że  w tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z ukrytymi zyskami, to zastanówmy się, czy to oznacza, że podlegają one opodatkowaniu dwa razy? 

Pierwszy raz na etapie, gdy się pojawią, a drugi raz na etapie, gdy zysk jest dzielony, np. poprzez wypłatę dywidendy?

No właśnie nie.

Ewidencja ukrytych zysków

Tutaj trzeba zrozumieć, jak wygląda poprawna ewidencja takich kosztów stanowiących ukryte zyski…

Ukryte zyski to świadczenia wykonywane przez udziałowców/akcjonariuszy, za które otrzymują zapłatę.

Dla spółki takie świadczenia stanowią koszt. Czyli zgodnie z ustawą o rachunkowości, powinny być ujmowane na kontach kosztowych w zespole 4,5 lub 7.

Do tych kont powinna być prowadzona dodatkowa analityka, która pozwala z wszystkich kosztów ponoszonych przez spółkę wyodrębnić te, na których są ewidencjonowane ukryte zyski.

Po co? Po to, żeby zgodnie z ustawą o CIT zapłacić podatek dochodowy do 20-stego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty, poniesiono wydatek lub wykonano świadczenie stanowiące ukryty zysk.

Czyli żeby wyodrębnić je do zapłaty podatku dochodowego.

Ale czy to oznacza, że musimy je usunąć z RZiS dla celów kalkulacji zysku w RZiS, który podlega potem wypłacie w postaci dywidend?

Też nie.

Koszty będące ukrytymi zyskami nadal pojawiają się w RZiS – one nam zmniejszą zysk, który podlega wypłacie po podziale, np. w formie dywidendy i to właśnie w ten sposób unikniemy podwójnego opodatkowania.

Czas na przykład

Żeby lepiej zaprezentować sytuację – przykład 🙂

Udziałowiec świadczy na rzecz spółki usługi, które są ukrytymi zyskami, za które spółka wypłaca udziałowcowi wynagrodzenie.

W grudniu wysokość świadczeń wyniosła 20 000 zł, i została ujęta na koncie w zespole 4.

Wypłata wynagrodzenia z tytułu tego świadczenia miała miejsce, dla uproszczenia, także w grudniu.

W związku z tym, że zdarzenie to zostało zakwalifikowane jako wypłata z tytułu ukrytych zysków, to spółka do 20 stycznia musi zapłacić podatek dochodowy od kwoty 20 000 zł.

Zysk za zakończony rok wyniósł 850 000 zł. W kalkulacji zysku, tj. w RZiS ujęto koszt 20 000 zł – jest to nadal koszt bilansowy, który ma wpływ na wynik finansowy. Właśnie dlatego, że ten koszt jest ujęty w RZiS nie zapłacimy podatku po raz drugi – gdyby go wykluczyć zysk wyniósłby 870 000 zł i podatek byłby wyższy.

Podsumowując: ukryte zyski powinny być wykazywane w RZiS, natomiast potrzebujemy dodatkowej analityki, żeby wyodrębnić je i, w odpowiednim terminie, zapłacić podatek dochodowy od osób prawnych z tytułu ukrytych zysków.

Jak ujmiemy zapłatę takiego podatku z ukrytych zysków?

Naliczenie podatku z tytułu ukrytych zysków:

• Wn konto 87 “Podatek dochodowy od osób prawnych”,
• Ma konto 22-3 “Pozostałe rozrachunki publicznoprawne”.

Zapłata podatku:

• Wn konto 22-3 “Pozostałe rozrachunki publicznoprawne”
• Ma konto 13-0 “Rachunek bieżący”.

Mam nadzieję, że taki case study jest dla Ciebie pomocny.

Gdybyś chciał otrzymywać więcej takich opracowań, które przy poniedziałkowej kawie przeczytasz i zrozumiesz z w maks 15 minut, to zapraszamy Cię do nawigatora księgowego – cotygodniowego Newslettera, który pozwoli Ci poczuć się pewniej w pracy i zaoszczędzić Twój czas w byciu na bieżąco.