Wyobraź sobie sytuację, księgowa spółki z o.o. przychodzi do mnie z takim tematem.

Spółka spełnia warunki, by być jednostką małą, korzysta z uproszczenia w przygotowywaniu sprawozdań finansowych wg. załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości. Uproszczenie to już kilka lat temu zostało zatwierdzone uchwałą i wpisane do polityki rachunkowości.

W minionym roku przekroczyła limit przychodów i aktywów, i jej sprawozdanie musi być poddane badaniu przez biegłego.

Czy musi w związku z tym przygotować rachunek przepływów pieniężnych?

Dla jednych to pytanie jest czarną magią, dla innych ciekawostką, na którą również z reguły nie potrafią odpowiedzieć.

A jak jest u Ciebie?

Też masz myśli w stylu: jak to, skoro jednostka jest jednostką małą, to może podlegać w ogóle badaniu (taką myśl mają laicy)?

 A jak stosuje uproszczenie, to w czym problem? (pytanie od tych, co trochę więcej wiedzą :)).

Myślę, że warto zacząć od podstaw.

Które jednostki mogą mieć status jednostek małych?

Zgodnie z ustawą o rachunkowości, jednostkami małymi w rozumieniu ustawy są:

1. spółki, o których mowa w art. 2. ust. 1. pkt 1., inne osoby prawne, jednostki, o których mowa w art. 2. ust. 1. pkt 2., oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
   • 25 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
   • 51 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
   • 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Jeśli jednostka nie przekracza dwóch z trzech wielkości, to spełnia kryteria jednostki małej.

Z kolei art 64. mówi, że badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe – kontynuujących działalność: (…)

4) pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

1. średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
2. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro (dla 2024 10 870 000 zł),
3. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro (dla 2024 21 740 000 zł).

Jednostka może więc, patrząc na limity powyżej, być mała i może równocześnie podlegać badaniu.

A co gdy jednostka mała podlega badaniu?

Zonk pojawia się nieco dalej. Tzn. zgodnie z art. 45. ust. 3.: sprawozdanie finansowe jednostek określonych w art. 64. ust. 1., podlegające corocznemu badaniu, obejmuje ponadto zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawienie zmian w aktywach netto, oraz rachunek przepływów pieniężnych, z zastrzeżeniem ust. 3a.

No, czyli jednak jednostka mała musi przygotować cash flow.

Ale czy na pewno?

Przypomnijmy, że jednostka stosuje uproszczenie i przygotowuje sprawozdanie finansowe wg załącznika nr 5. Uchwała na ten temat jest, wpis do polityki rachunkowości też. Załącznik nr 5 składa się z bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej. Nie ma w nim mowy o rachunku przepływów pieniężnych.

Ale to jeszcze nie oznacza, że jednostka nie musi go przygotować.

      Choć Art. 48b ust 5. jasno określa, iż jednostka mała może nie sporządzać rachunku przepływów pieniężnych, o którym mowa w ust. 1.

To jak to jest?

Ano tak, jak i przy innych uproszczeniach: żeby jednostka mała nie musiała przygotowywać rachunku przepływów pieniężnych, pomimo tego, że jej sprawozdanie finansowe podlega badaniu, jej organ zarządzający musi podjąć uchwałę o odstąpieniu od przygotowania takowego. I ta decyzja powinna również zostać ujęta w polityce rachunkowości. 

Jaki wniosek?

Pamiętaj, że nie wystarczy, by jednostka spełniania warunki do bycia jednostką mikro czy małą.

Musi jeszcze podjąć uchwałę, że chce stosować uproszczenia przewidziane dla takich jednostek, by je faktycznie móc zastosować.