Po omówieniu poszczególnych elementów aktywów przyszedł czas na pasywa i na omówienie pierwszej grupy pasywów, czyli kapitału własnego. Pasywa przypomnę są źródłem finansowania majątku, czyli źródłem finansowania wszelkich form majątku wykazywanych w aktywach i dzielą się ze względu na własność, czyli na podmiot finansowania, na kapitały własne oraz na kapitały obce. Kapitały własne z reguły stanowią dość istotne źródło finansowania jednostki. Im wyższy kapitał własny, tym bezpieczniejsza inwestycja, tym bezpieczniej jest dla osób z zewnątrz inwestować w firmę, ponieważ tym większe prawdopodobieństwo, że wszelkie zobowiązania wobec osób trzecich zostaną spłacone. Kapitał własny, tzn. jego  poszczególne elementy zależą od formy działalności i o tym powiemy sobie za chwilę. Kapitał własny w bilansie wykazywany jest w wartości nominalnej z podziałem na składniki zgodnie ze statutem i tak jak powiedziałam stanowi prywatną własność; szczególnie w spółkach. Poszczególne elementy pasywów kapitału własnego to kapitał podstawowy, zapasowy, kapitał z aktualizacji wyceny, kapitał rezerwowy i zyski z lat poprzednich niepodzielone, jak również z danego roku obrotowego. O kapitale podstawowym, zapasowym i rezerwowym powiemy za chwilę, bo one zależą od formy działalności, natomiast po krótce skupię się na pozostałych elementach. Kapitał z aktualizacji wyceny to kapitał, który powstaje z przeszacowania środków trwałych. O przeszacowaniu i ustalaniu wartości środków trwałych powiemy sobie później; na razie należy tylko zapamiętać, że wszelkie różnice w oszacowaniu wartości środków trwałych wykazywane są w kapitale z aktualizacji wyceny. Oprócz tego możemy mieć zysk, stratę netto z lat ubiegłych; wykazywane tutaj zysk, strata to zysk, strata, które nie zostały podzielone i nadal widnieją w pasywach i zysk, strata netto z roku obrotowego ta sama zasada. Przejdźmy teraz do struktury kapitałów własnych w zależności od formy własności i formy działalności. Jeżeli weźmiemy pod uwagę spółkę akcyjną to kapitał podstawowy spółki akcyjnej nazywany jest kapitałem zakładowym. Powstaje on ze sprzedaży akcji wartości nominalnej, takiej jaka wykazywana jest w statucie, a także zgodnie z wpisem do KRS-u, czyli Krajowego Rejestru Sądowego. Kapitał zapasowy tworzony jest w spółce akcyjnej z nadwyżki powstałej w wyniku sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej, czyli na zasadach preferencyjnych; może powstać również z dopłat akcjonariuszy, bądź z zysku danego roku przeznaczonego na kapitał zapasowy. Zgodnie z przepisami kapitał zapasowy powinien być tworzony przynajmniej w wysokości 8% zysku netto z danego roku obrotowego do momentu, aż kapitał zapasowy wyniesie 1/3 kapitału podstawowego. Jest to pewnego rodzaju zabezpieczenie na wypadek strat w latach następnych. Dodatkowo w spółce akcyjnej jako jedynej tworzony jest kapitał rezerwowy z tych samych powodów co kapitał zapasowy; w szczególności na początku działalności kiedy ten kapitał zapasowy jest jeszcze bardzo niski. Drugi typ spółki to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, również spółka kapitałowa. Różnica tutaj jest taka, że kapitał podstawowy to kapitał udziałowy, czyli udziały wpłacone przez wspólników zgodnie z umową spółki. Kapitał zapasowy tworzony jest przez przeznaczenie zysku po opodatkowaniu oraz dopłatach udziałowców; nie widnieje tutaj kapitał rezerwowy. W przypadku spółki cywilnej, jawnej, komandytowej i jednoosobowej mamy do czynienia z kapitałem właścicieli, który stanowi udziały płacone zgodnie z umową. Co do nazewnictwa największa różnica występuje w przypadku przedsiębiorstw państwowych i spółdzielni. Jeżeli chodzi o przedsiębiorstwa państwowe to kapitał podstawowy to tak naprawdę fundusz założycielski, który zostaje wpisany w KRS-ie i może zostać powiększony o dotacje z budżetu państwa, bądź otrzymane nieodpłatnie środki z innych przedsiębiorstw państwowych.  Dodatkowo w przedsiębiorstwie państwowym oprócz funduszu założycielskiego może widnieć również fundusz przedsiębiorstwa, który powstaje w wyniku przeznaczenia zysku z działalności przedsiębiorstwa. W przypadku spółdzielni mamy również do czynienia z funduszem, ale nie z funduszem założycielskim tylko udziałowym powstającym z wpłat udziałów członków oraz fundusz zasobowy, który może zostać stworzony dodatkowo jako wpisowe przy powstawaniu spółdzielni bądź z nadwyżek finansowych oraz innych źródeł. Jak widzimy więc ze względu na formę działalności nazewnictwo poszczególnych kapitałów może się różnić: i tak w spółce akcyjnej tak jak wspominałam wcześniej mamy kapitał zakładowy, zapasowy i rezerwowy; w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością kapitał zakładowy i zapasowy; spółka cywilna, jawna, komandytowa i jednoosobowe to kapitał właścicieli; przedsiębiorstwa państwowe – fundusz założycielski i fundusz przedsiębiorstwa; spółdzielnie to fundusz udziałowy i fundusz zasobowy. Teraz krótkie sprawdzające pytania: do jakiej działalności przypisane są poniższe kapitały? Kapitał założycielski, kapitał z aktualizacji wyceny, kapitał zakładowy, rezerwowy, udziałowy, zasobowy? Dodatkowo do jakiego kapitału kwalifikujemy nadwyżkę ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej?  Zapraszam do rozwiązania.

Aby zadać pytanie lub skomentować wykład zaloguj się