Polski Ład zrewolucjonizował naliczanie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Przepisy, które weszły w życie od 1 stycznia 2022 roku spowodowały niemałe zamieszanie i wzbudziły wiele wątpliwości.
Niestety od lipca ponownie ulegną zmianie. Czy będzie to zmiana na lepsze?
Ten tekst został napisany wspólnie z wieloletnim praktykiem rachunkowości, Anną Małecką.
Stare, dobre czasy…
W pierwszej kolejności przypomnijmy sobie przepisy obowiązujące do końca 2021 roku.
Sprawa wówczas była bardzo prosta. Składka na ubezpieczenie zdrowotne u każdego przedsiębiorcy była opłacana w takiej samej wysokości, stanowiącej 9% podstawy.
Podstawa zmieniała się co roku, a stanowiło ją 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale. Forma opodatkowania przedsiębiorcy nie miała więc żadnego znaczenia przy kalkulacji wysokości składki zdrowotnej.
Składki opłacane były do ZUS w terminie do 10-tego każdego miesiąca jeżeli przedsiębiorca płacił tylko za siebie, bądź też do 15-tego każdego miesiąca, jeżeli przedsiębiorca prowadził działalność w formie spółki osobowej lub zatrudniał pracowników.
Przedsiębiorca odprowadzający składki wyłącznie za siebie nie miał obowiązku comiesięcznego
składania deklaracji rozliczeniowych – składał je tylko w przypadku zmiany podstawy naliczenia składek.
Co ważne, część składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejszała bezpośrednio zaliczkę na podatek dochodowy (opłacaliśmy 9%, a odliczyć mogliśmy 7,75% podstawy wymiaru składki).
Polski Ład – zmiany od 1 stycznia 2022
Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2022 roku zrewolucjonizowały sposób naliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Ustawodawca uzależnił sposób naliczania składki od formy opodatkowania przedsiębiorcy, a jak wiemy są możliwe 4 do wyboru: zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i karta podatkowa (od 1 stycznia tylko dla kontynuujących opodatkowanie w tej formie).
I tak dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym podstawą do naliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne jest 60%, 100% lub 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale, w zależności od osiągniętych przychodów.
Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych oraz podatkiem liniowym opłacają składkę od podstawy będącej dochodem z działalności gospodarczej, uzyskanym w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacasz składkę. Niestety, nie jest to ten sam dochód, który stosujemy do obliczenia zaliczki na PIT.
W przypadku karty podatkowej podstawę naliczenia składki ZUS stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia w danym roku.
Co do zasady stopa procentowa składki się nie zmieniła i przedsiębiorcy nadal opłacają składkę w wysokości 9% podstawy, za wyjątkiem przedsiębiorców opodatkowanych liniowo, dla których stopa to 4,9%.
Wprowadzono obowiązek comiesięcznego składania raportów do ZUS, jednak termin złożenia raportu i wpłaty składki został wydłużony do 20-tego dnia każdego miesiąca. Co więcej, składki podlegają rocznemu rozliczeniu, a nadpłacone składki są zwracane tylko na terminowo złożony wniosek płatnika.
Polski Ład 2.0 – zmiany od lipca 2022
Nowelizacja ustawy w zakresie składek ZUS ma na celu złagodzenie negatywnych skutków zmiany sposobu naliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zasady kalkulacji jednak samej wysokości składki zdrowotnej nie ulegną zmianie.
Ustawodawca umożliwi częściowe odliczenie opłaconej składki. Będzie to jednak odliczenie od podstawy opodatkowania, a nie podatku, jak miało to miejsce do końca grudnia 2021. I tak:
– przedsiębiorcy opodatkowani odliczą od dochodu zapłacone składki, jednak nie więcej niż 8700 zł rocznie,
– przedsiębiorcy, którzy wybrali ryczałt ewidencjonowany, będą mogli odliczyć od przychodu połowę zapłaconych składek,
– podatnicy, którzy wybrali kartę podatkową, będą mogli obniżyć podatek o 19% zapłaconej składki.
Przedsiębiorcy opłacający zaliczki według zasad ogólnych nie będą mogli odliczyć zapłaconych składek, ponieważ dla nich przewidziano obniżenie stawki podatku z 17% na 12%.
Dodatkowo, po złożeniu rozliczenia rocznego, nadpłacone składki będą zwracane z urzędu, a w przypadku braku złożenia rozliczenia rocznego zostaną zaliczone na poczet przyszłych zobowiązań.
Co to oznacza w praktyce, czyli ile zyskamy?
Wyobraźmy sobie Pana Tomka, który prowadzi działalność opodatkowaną ryczałtem, stawka podatku 8,5%.
Pan Tomek zadeklarował opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne w roku 2022 na bazie danych z roku poprzedniego. Składka zdrowotna miesięcznie w jego przypadku wynosi 559,89 zł. Od podstawy opodatkowania będzie mógł odliczyć połowę tej kwoty, czyli 559,89 zł x 50% = 279,94 zł. W podatku odzyska 8,5% x 279,94 zł = 23,79 zł.
Gdyby odliczenie dotyczyło bezpośrednio podatku, a nie dochodu moglibyśmy powiedzieć, że ustawodawca rzeczywiście łagodzi ciężar wyższych składek. Kwoty są jednak tak niewielkie, że niestety nie na wiele to odliczenie pomoże w sytuacji być albo nie być.
Podsumowanie
Zmianą, którą przedsiębiorcy pewnie odczują najszybciej, jest możliwość częściowego odliczenia zapłaconych składek, choć nie jest to znaczna zmiana. Niestety, nie uproszczono sposobu obliczania podstawy składki ani nie zniesiono comiesięcznego obowiązku składania raportów do ZUS, więc nadal obowiązków jest sporo.
A to nie jedyne komplikacje związane z Nowym Ładem 2.0. Ustawodawca w ramach tego projektu planuje także możliwość m.in. zmiany formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego 2022.
Będzie się działo 🙂 Zmian sporo a czasu niewiele by się na nie przygotować.
Jeśli chcesz zrozumieć zmiany, które planowane są od 1 lipca 2022 w PIT, to zapraszam na szkolenie „Nowy ład 2.0 – konsekwencje dla przedsiębiorców”, które poprowadzę wspólnie z doradcą podatkowym Patrycją Mikuła w dniu 22 czerwca o godzinie 19.
Na tym szkoleniu dowiesz się m.in.:
– kto i jak może zmienić formę opodatkowania od 1 lipca 2022,
– w jaki sposób kalkulować zaliczki na podatek od 1 lipca 2022 w przypadku skali podatkowej, ryczałtu, i podatku liniowego, ale także gdy zmieniasz formę opodatkowania,
– kto, od kiedy i w jakiej wysokości może odliczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne,
– co zrobić z remanentem, składką zdrowotną po zmianie formy opodatkowania,
– na co uważać zmieniając formę opodatkowania — czyli o dodatkowych obowiązkach,
– o zmianach w oskładkowaniu spółek,
– zmianach w terminach dodatkowych obowiązków odnośnie JPK,
– pozostałych zmianach.
To i wiele więcej znajdziesz na tym szkoleniu.
Tekst napisany wspólnie z wieloletnim praktykiem rachunkowości, Anną Małecką.
